Etno muzej Staro selo, Sirogojno

Sirogojno – Staro etno selo kod Užica i Zlatibora

Muzej na otvorenom

Seoski turizam, ručni radovi, odmaralište…

Na idealnoj nadmorskoj visini od 900 metara nalazi se selo Sirogojno. Udaljeno je od Zlatibora 24, a od Užica 32 kilometra. U turskom katastarskom popisu iz 1476. godine se prvi put pominje, da bi tek 70-tih godina 20. veka postalo poznato po proizvodnji ručno rađenih džempera, nadaleko čuvenih „zlatiboraca”.

Važno kulturno središte ovog sela je biblioteka- galerija, kao i na našim prostorima jedinstven Muzej na otvorenom „Staro selo”. Godine 1980. prema projektu arhitekte Ranka Findrika i Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, započet je proces prenošenja, postavljanja i rekonstrukcije zlatiborskih brvnara. Spomenički kompleks crkve Svetih apostola Petra i Pavla iz 18. veka, kao i Muzej proglašeni su kulturnim dobrom (spomenik kulture od izuzetnog značaja) i nalaze se pod zaštitom države Srbije.

U blizini crkve, na blagoj padini nalaze se autentični objekti, koji na svojevrstan način prikazuju bogatstvo arhitekture, ali i razvoj kulture stanovanja ljudi ovog kraja, kao i društvene i privredne odnose meštana.

Danas, stalnu muzejsku postavku čine dve zlatiborske okućnice, dvorišta sa stambenim i pomoćnim zgradama, kakve su krajem 19. i početkom 20. veka naseljavale zadružne seoske porodice.  Po jedna zlatiborska dvodelna kuća sa visokim, četvoroslivnim krovom se nalazi u okućnicama. Uz kuću su vajati, u kojima su živeli mlađi bračni parovi u okviru zadruga. U sklopu domaćinstva se nalaze i: ambar, mlekar, salaš za kukuruz (u narodu poznat kao „koš”), kačara sa kazanom za pečenje rakije, pčelinjak, peć za hleb… Odvojeno od osnovnog dvorišta, smeštene su staje za stoku.

Stočarski stan je bio poseban deo ovakvih domaćinstava. Građen je u planini, gde su čobani boravili tokom leta čuvajuci stoku. Čine ga dve kolibe (liče na kuće, ali su manje i imaju manje opreme) i tzv. „kućera” (pokretne kućice- krevet na saonicama za čobanina, kako bi mogao stalno biti pored svog stada).

U blizini koliba nalazi se rekonstruisan stočarski stan kupastog oblika, poznat pod nazivom „kulača”.

U svim objektima koji čine ovaj jedinstveni muzej u Srbiji nalazi se autentično pokućstvo, posuđe, sprave, oruđa i alati.

Neke od zgrada su delimično preuređene za potrebe muzeja i u njima su smeštene: Prijemnica, Krčma, Konaci, Prodavnica proizvoda starih zanata i slično.

U krčmi se svakodnevno mogu jesti čuveni zlatiborski specijaliteti: sir, kajmak, pršuta, pita od heljde i mnogi drugi. Tradicionalno, od pića: domaća rakija, čajevi od domaćih trava…

Enterijeri sedam objekata su prilagođeni za konačište. Smešteni su u neposrednoj blizini krčme. Svaki je opremljen „po poslednjoj modi”, te sadrži: čajnu kuhinju, kupatilo, dnevni boravak sa kaminom, televizor, telefon i spavaću sobu. Uglavnom su namenjeni za smeštaj učesnika muzejskih programa, ali se mogu naći i u turističkoj ponudi.

Valjalo bi posetiti i selo Gostilje, koje se nalazi na 12. kilometru od Sirogojna. Selo je poznato po rodnoj kući Dimitrija Tucovića, vodopadu na reci Katušnici, banji Vapa sa lekovitim izvorima. A na 6. kilometru, prema selu Rožanstvu nalazi se Stopića pećina, jedna od najznamenitijih pećina u Srbiji. Radi se o tzv. „rečnoj pećini”,  jer kroz nju protiče Trnavski potok. Sam ulaz je na 711 metara nadmorske visine. Čini je 5 celina: Svetla dvorana, Tamna dvorana, Velika sala sa kadama, Kanal sa kadama i Rečni kanal. U pećini nema puno ukrasa, ali ono što je izdvaja od drugih su bigrene kade, koje su na nekim mestima duboke i do 7 metara.

Kontakt

Branko Blagojević, v.d. direktora Muzeja
031.3802.063, 064.89.40.128

Zorica Ivković, istoričar umetnosti, muzejski savetnik
064.89.40.125

Snežana Tomić Joković, etnolog, muzejski savetnik
064.89.40.118

Svetlana Ćaldović, etnolog, viši kustos
064.89.40.107

mr Jelena Toskić, magistar etnologije – antropologije, viši kustos
031.3802-586, 064.89.40.119

dr Nikola Krstović, doktor istorije umetnosti, viši kustos
064.89.40.106

Dragan Cicvarić, etnolog – antropolog, kustos
064.89.40.142

Miladin Ivković, diplomirani vajar, muzejski savetnik – konzervator
031.3802-586, 064.89.40.124

Kontakt za najave poseta:

Ruža Zimonjić Kljajić
064.89.40.101, 063.64.37.58
Tel/fah 031 3802-291

Vodiči: 031 3802-586

Radno vreme:

od 01.aprila do 01.novembra: 09-19 h / od 01. novembra do 01. aprila: 09-16h

Cene ulaznica:

Cena ulaznice: 150,00 dinara
Đačke ekskurzije 100,00 dinara
Deca do 7 godina ne plaćaju