Vuk Stefanović Karadžić
Biografija Vuka Stefanovica Karadžića
Bitne godine i zanimljivosti iz biografije Vuka Stefanovića Karadžića
Najznačajnija ličnost prve polovine 19. veka svakako je bio Vuk Stefanović Karadžić.
Rodio se u selu Tršiću, nadomak Loznice 6. novebra 1787. godine. Kako su im sva deca pre njega umirala, roditelji nadenuše detetu ime Vuk, kako mu, prema narodnom običaju duhovi i veštice ne bi mogli nauditi. Njegova porodica se doselila iz Drobnjaka, u Crnoj Gori, a majka mu je rodom iz Ozrinića, u blizini Nikšića.
Jedini pismeni čovek toga doba u dečakovoj blizini bio je njegov rođak, Jevta Savić, pa je od njega i naučio da piše i čita. Zatim je pohađao školu u Loznici, ali zbog bolesti nije uspeo da je privede kraju. Kasnije, školovanje nastavlja u manastiru Tronoša. Ali, kako su ga u manastiru više terali da čuva stoku nego da uči, otac ga vraća kući.
Kada je buknuo Prvi srpski ustanak, Vuk postaje pisar kod hajdučkog harambaše Đorđa Ćurčije. Nekako u to vreme odlazi u Sremske Karlovce sa namerom da upiše gimnaziju, ali kako je imao 19 godina ne uspeva u tome, jer smatraju da je prestar za školu. Neko vreme provodi u Karlovačkoj bogosloviji, gde je profesor bio Lukijan Mušicki.
Zatim odlazi u Petrinje, gde nekoliko meseci uči nemački jezik. Odatle kreće put Beograda sa namerom da upozna učenog čoveka tog vremena i prosvetitelja, Dositeja Obradovića. Vuk ga moli za pomoć kako bi nastavio obrazovanje, ali Dositej odbija njegovu molbu. Razočaran, odlazi u Jadar, gde nalazi nameštenje kao pisar Jakova Nenadovića. Njegov rođak, Jevta Savić postaje član Praviteljstvujušćeg sovjeta, pa i Vuk za njim prelazi u Beograd, gde u Sovjetu radi kao pisar.
Dositej Obradović otvara Veliku školu u Beogradu, a Vuk postaje njen đak. Nažalost, ubrzo je zbog bolesti morao da ode na lečenje u Peštu i Novi Sad. I pored toga, nije uspeo da izleči bolesnu nogu, koja mu ostaje zgrčena do kraja života.
Po povratku u Srbiju 1810. kratko radi kao učitelj u Beogradu, a zatim sa Jevtom Savićem prelazi u Negotinsku krajinu, gde obavlja činovničke poslove.
Sa porodicom prelazi u Zemun 1813. godine, nakon propasti ustanka, a potom u Beč. Tamo upoznaje Anu Mariju Kraus, kojom će se oženiti. Imali su mnogo dece, ali su nažalost svi pomrli u detinjstvu ili ranoj mladosti, osim ćerke Mine i sina Dimitrija.
Takođe, u Beču je upoznao i Jerneja Kopitara. Upravo on je dao savet Vuku da počne sa sakupljanjem narodnih pesama, kao i da radi na gramatici narodnog govora.
Zbirku narodnih pesama pod nazivom: „Mala prostonarodna slaveno-serbska pjesnarica” Vuk objavljuje u Beču 1814. godine. Iste godine objavljuje i prvu gramatiku srpskog jezika na narodnom govoru: „Pismenica serbskoga jezika po govoru prostoga naroda napisana”. Zbirku narodnih pesama: „Narodna serbska pesnarica” objavljuje samo godinu dana kasnije.
Kako je imao nesuglasica sa knezom Milošem Obrenovićem, Vuku je bilo zabranjeno da štampa knjige u Srbiji. Međutim, svojim radom stekao je puno prijatelja i poštovalaca još za života, pa je tako od Rusije dobio 1826. godine i stalnu penziju.
Godina 1847. se smatra godinom Vukove pobede. Te godine su na narodnom jeziku objavljena dela: „Rat za srpski jezik i pravopis”, Đure Daničića, „Pesme”, Branka Radičevića, „Gorski vijenac”, Petra II Petrovića Njegoša, koji je pisan starim pravopisom i Vukov prevod „Novog zavjeta”.
Ipak, tek četiri godine nakon njegove smrti, 1868. godine Vukov jezik je priznat za zvanični književni jezik.
Umro je 07. februara 1864. godine u Beču, a 1897. su njegovi posmrtni ostaci preneti u Beograd i sa velikim počastima sahranjeni u porti Saborne crkve u Beogradu, pored Dositeja Obradovića.
