Opština Topola
U samom srcu Šumadije, na samo 80 kilometara od Beograda, nalazi se opština Topola. Po prostranstvu teritorije, ova opština zauzima četvrto mesto u Šumadijskom okrugu.
Još u doba neolita su postojala naselja u atarima Blaznave, Donje Trnave, Belosavaca i Topole. A u antičko doba predstavljala je žitnicu Rimske imperije, kao deo teritorije pokrajine Gornje Mezije.
Na području današnje opštine pronađeni su ostaci vizantijskih građevina i novac, što jasno ukazuje na prisustvo rane vizantijske civilizacije.
Oko 1781. godine današnji grad Topolu osniva vožd Karađorđe Petrović i ona tada predstavlja centar oko koga se okupljao sav srpski narod. Karađorđeva prestonica i značajno strateško naselje, Topola postaje gradnjom utvrđenog grada 1811-1813. godine. Do danas je očuvan: restaurirani konak sa kulom, crkva sa zvonikom i škola, u kojoj se sada nalazi Narodna biblioteka „Radoje Domanović”. U konaku je stalna izložba ličnih predmeta vožda Karađorđa. Možda najzanimljivije sačuvano je autentično oružje vođe Prvog srpskog ustanka, aberdar. Na topu nedostaje desna ručka, koju je kralj Petar I Karadjordjević, želeći da poveže svoju sa vladavinom svog dede, iskoristio kao osnovu za sve krunidbene svečanosti . Iako je tada Kragujevac bio zvanični centar, Topola je smatrana istinskim centrom ustaničke Srbije. U centru Karađorđevog grada nalazi se i delo Petra Palavićinija, spomenik Voždu, novijeg datuma.
Smatra se da je dolaskom na vlast kneza Aleksandra Karađorđevica Topola doživela najveći uspon. Knez je obnovio grad, konake i zadužbinu svog oca, podigao gostionicu i kasarnu. Takođe je, zahvaljujući njemu izgrađena škola, sveštenička i opštinska kuća i ustanovljena dva vašara godišnje.
Na brdašcetu Oplenac, nalazi se crkva Svetog Đorđa, koja je građena kao hram i mauzolej dinastije Karađorđević. Ova petokupolna građevina, zadužbina porodice Karađorđević, izgrađena je u srpsko-vizantijskom stilu. U polijeleju je i naopako postavljena kruna, kao simbol tuge srpskog naroda zbog propasti srpskog carstva 1389. godine na Kosovu.
Ukupna površina mozaika je 3500 kvadratnih metara. U kripti je sahranjeno je 22 člana dinastije Karađorđević.
Petrova kuća je prvobitno bila namenjena parohu crkve na Oplencu. Postavljena kao privremena zgrada, u kojoj je trebalo da borave graditelji crkve, zadržala je ovaj naziv do danas, jer se u nju prvo uselio kralj Petar, kako bi nadgledao radove.
Na severnoj padini Oplenca nalazi se kuća zidana u tradicionalnom šumadijskom stilu, poznata kao Vinogradareva kuća. Podignuta je 1911. godine i u njoj je izvesno vreme živeo upravnik kraljevskih vinograda. Danas je u njoj galerija.U neposrednoj blizini kuće kralja Petra nalaze se i Kraljeva vila i Vila kraljice Marije, u kojima danas povremeno borave članovi porodice Karađorđević.
Ono što svakako ne treba propustiti je Oplenačka berba grožđa, koja se održava svake godine u oktobru, kao i slavu opštine i veliki vašar za Malu Gospojinu 21. septembra.
U okolini Topole nalaze se i manastiri koje bi svakako trebalo posetiti: Nikolje, Blagoveštenje, Voljavča, Petkovica, Vraćevšnica i Ramača.
Manastir Nikolje je smešten u dolini Nikoljske reke, u selu Šatornja. Crkva je posvećena Svetom Nikoli i potiče iz 1425. godine, a sagradio ju je Nikola Dorjanović.
Manastirski kompleks Voljavča čine crkva posvećena arhanđelu Mihajlu, konak Praviteljstvujućeg sovjeta, južni konak sa podrumima i nekoliko sporednih objekata i manjih građevina. Osnovan je početkom XV veka, a sagradio ga je Mihailo Končinović. Konak ovog manastira se smatra jednim od najstarijih u Srbiji i u njemu je 1805. godine zasedao Praviteljstvujući sovjet.
Manastir Blagoveštenje je osnovan u doba kneza Lazara Hrebeljanovića, krajem XIV veka. U XVII veku, u konacima ovog manastira je radila jedna od najstarijih škola u Srbiji.
Danas, na teritoriji opštine Topola postoje odlični uslovi za razvoj lovnog turizma, a rade i dva lovačka udruženja.
U opštini Božurnja, na jednom od prilaznih puteva opštini Topola nalazi se jedinstveni obelisk, na kome su uklesani stihovi pesnika Vaska Pope:
“Ljubiš li stopalom
zemlju ovu dođi,
gaziš li je – vrati se, putniče”.
