Planina Avala kod Beograda
Kako je Avala dobila ime – kolika je nadmorska visina
Na 16,5 km južno od Beograda nalazi se Avala (ime su dali Turci: prepreka, smetnja, uznemiravanje) ubraja u niske planine, jer njena visina iznosi do 511 metara. Dobro je pošumljena samoniklom vegetacijom i zasadama borova. Još 1859. godine je izdato naređenje da se obradi ceo prostor, kavo bi se sačuvala njena šuma.
U srednjem veku na vrhu Avale nalazilo se utvrđenje od kamena koje su Srbi nazivali Žrnov, a Turci — Avala. Ono je štitilo avalske i obližnje rudnike, ugrožavalo je ili branilo Beograd. Definitivni oblik tom utvrđenju dali su Turci polovinom XV veka. Od XVIII veka srednjevekovni grad se nalazio u ruševinama.
Spomenik Neznanom junaku na Avali
U borbama koje su se vodile oko Beograda 1914. godine, na Avali je izginuo izvestan broj srpskih vojnika čije su grobove posle prvog svetskog rata pronašli okolni stanovnici. Među tim grobovima bio je i grob jednog nepoznatog srpskog vojnika. Tada je pokrenuta akcija da se tom vojniku podigne spomenik i 1922. godine spomenik je bio završen. Docnije su se zainteresovali najviši organi vladti, formiran je Državni odbor za podizanje spomenika jugoslovenskom Neznanom junaku i odlučeno je da se izradi reprezentativni spomenik.
Godine 1934. uklonjene su ruševine srednjevekovnog grada i počelo je po projektu Ivana Meštrovića građenje spomenika u obliku mauzoleja s karijatidama koje predstavljaju žene iz pojedinih naših krajeva. Ceo spomenik je građen od jablaničkog granita. Svečano je otkriven 1938. godine i otada se ubraja u najveće spomenike u zemlji.
Prilikom borbi za oslobođenje Beograda oko Avale su se vodile žestoke borbe s neprijateljskim vojnicima i tada je spomenik oštećen težim neprijateljskim granatama.
Avalski toranj
Nedaleko od spomenika, na oko 500 metara nadmorske visine, nalazi se TV i UKT toranj čija je gradnja po projektu arhitekata U. Bogunovića i Sl. Janjića i statičara inž. Krstića, završena 1965. godine.
Visina celog objekta iznosi 200 metara i to je zasada najviša građevina u zemlji. Grandiozni, ali skladni armiranobetonski i čelični toranj služi kao televizijski predajnik i kao relejna stanica za telegrafski i telefonski saobraćaj između Evrope i Afrike, kao i Evrope i Bliskog istoka. U njemu se završavaju ili od njega polaze koaksijalni kablovi i ultrakratkotalasne radio-relejne linije.
Do ulaska u stablo tornja dolazi se preko pristupnog mosta, a odatle se posetioci mogu odvesti brzim liftovima do gondole koja se nalazi na visini od 117. do 135 metara.
Na jednom delu gondole, na 130. metru visine, uređeni su reprezentativni „lebdeći jrestoran” šestougaonog oblika i platforma s koje može da se posmatra okolina.
Prostor od 135 do 200 metara visine iepunjen je metalnim stubom s antenama za televiziju i telekomunikacije.
Zanimljivo je navesti da ukupna težina tornja iznosi oko 5.000 tona i da toranj oscilira za vreme jakih vetrova. Pri brzini vetra od 110 kilometara na čas toranj sa gondolom osciliraće do 30 santimetara.
Mitrovićev dom i Čarapićev brest
Na vrhu Avale nalazi se i lep hotel u eklektičkom stilu staro-srpske arhitekture i planinarska kuća „Mitrovićev dom” (497 m). Nešto niže je planinarski dom hotelskog tipa „Čarapićev breet” (380 m), koji spada u najkomfornije domove u zemlji.
Hotel Beograd
U podnožju planine je hotel „Beograd”, a na prilazu, na 14 kilometru Avalskog puta od Beograda, je motel i auto-kamping „Avala”.
Avala spada u najprivlačnija izletišta Beograđana i okolnog stanovništva, koji s njenog zrha posmatraju vanrednu živopisnu okolinu: talasastu Šumadiju i ravnice preko Save i Dunava.
