Bela Palanka – Istorija grada, slike i korisne adrese i telefoni
Geografski položaj
Bela Palanka je gradić u živopisnom kraju na 295 m. nadmorske visine, s 8.626 stanovnika. Nalazi se na južnom obodu plodne belopalanačke kotline koju preseca reka Nišava, a okružuju šumoviti ogranci Svrljiških planina i Suve Planine.
Saobraćaj
Kroz grad prolazi pruga i put Beograd – Niš – Sofija – Carigrad. Niš je prugom udaljen 45, a Pirot 28 km. Put je nešto kraći, do Niša ima 40, a do Pirota 25 km. Ovu uzdužnu magistralu seku poprečni putevi kojima je Bela Palanka preko prevoja Svrljiških planina vezana za Knjaževac i dolinu Timoka, a preko Babušnice (20 km) za južno Pomoravlje.
Istorijat
Današnja varoš i tvrđava nalaze se na mestu antičke Remizijane, koja je bila četiri puta veća od gradske tvrđave. Remizijanu prvi put beleže itinerari IV veka, ali je vrlo verovatno da je ovo naselje vojnog porekla postojalo i u III veku naše ere. Mada nedovoljno ispitano, na bogatom arheološkom području grada i okoline otkriveeo je niz predmeta iz rimskog doba. Oni se čuvaju u Narodnom muzeju u Beogradu i Gradskom muzeju u Nišu.
U srednjem veku grad menja ime. Jedna povelja vizantijskog cara Basilija II beleži početkom XI veka umesto Remizijane naselje Mokro. Nedaleko od grada i danas postoji selo Mokra. Prvi krstaši koji su crošli kroz našu zemlju zatekli su Mokro kao potpuno napušten gradić. Izvor je novo ime ovog grada. Tu je Stevan Dečanski primio bugarsko poslanstvo koje je molilo za mir posle bitke na Belbuždu 1330. godine. Francuski putopisac Bertrandov de la Brokijer zatekao je 1433. grad Uašoige (Izvor) „potpuno razoren i porušenih zidova”. Varoš je pružala sliku pustoši posle turskog osvajanja ‘1427. godine.
U turskim spomenicima XVI veka Izvor se pominje kao Bunar-Baši (Glavni Izvor) i Su-Hazor (Voda Izvor). Izvor je služio kao glavni konak carske vojske u pohodima Sulejmana Veličanstvenog (1521-1566). Poznati turski putopisac XVII veka Evlija Čelebija opisuje na mestu antičke Remizijane i srednjevekovnog grada Izvora — Musa-Pašinu Palanku koju je 1639. podigao budimski namesnik Kodža Musa paša. „Ovde su hajduci-razbojnici godine 1638/9 – piše Čelebija – napali jednu veliku karavanu i pobili mnogo sledbenika Muhamedovih”. Stoga je novopodignuti grad bio tipično vojničko utvrđenje gde je stacionirala posada od 150 vojnika.
Samo se pored tvrđave nalazio veliki han „u kome odsedaju putnici i namernici”. Početkom XVIII veka pored kamenog utvrđenja s osam kula razvi.1ala se Palanka zaštićena „zaštitnim debelim koljem ukopanim u zemlju”. Zvala se tada Mustafa-pašina Palanka da bi u XIX veku ponovo promenila ime u Ak Palanku, što, ustvari, znači Bela Palanka. Ispod turske vlasti oslobođena je u srpsko turskom ratu 1877-1878. godine. Deset godina po oslobođenju bila je prugom povezana s Nišem i Beogradom. a nešto kasnije sa Sofijom i Carigradom. U međuvremenu, ovo kroz vekove najčešće vojno utvrđenje, proglašeno je za varošicu koja je 1895. godine imala 1702 stanovnika. U oba svetska rata Belu Palanku držali su Bugari.
Turizam
U okolini grada nalazi se više živopisnih izletišta. Nedaleko od grada izvire snažno Belopalanačko vrelo koje pre utoka u Mokranjsku reku napaja dva veštačka jezerca. Usred borove šume, više vrela, izgrađen je moderan hotel. Još su poznata izletišta – Vodni dol, Izvor, Banjice, Divljana (sa odmaralištem i manastirom Sv. Dimitrije), i Sićevačka klisura.
Broj stanovnika
Prema popisu iz 2002 grad Bela Palanka imao je 8.626 stanovnika. Prema popisu iz iste godine opština Bela Palanka imala je 14.475 stanovnika.
Udaljenost Bele Palanke od pojedinih gradova u Srbiji
Kilometraža
Beograd: 281 km
Niš: 45 km
Leskovac: 96 km
Vranje: 127 km
Prokuplje: 80 km
Kruševac: 136 km
Pošta
Adresa: Krste Jocića 1, Bela Palanka
Kontakt telefon: 018 855 030
Radno vreme: 07.00 – 17.00 h
Poštanski broj: 18310
Autobuska stanica
Adresa: Srpskih vladara BB
Kontakt telefon: 018 855 060
Dom zdravlja
Adresa: Branislava Nušića 2
Kontakt telefon: 018 855 311
Opština Bela Palanka
Adresa: Karađorđeva 28, Bela Palanka
Kontakt telefon: 018 855 023
Karta – Google mapa
Galerija slika Bele Palanke
