Grad Bor – poznat po jednom od najvećih rudnika bakra u Evropi
Zanimljivosti o rudniku i atraktivnim turističkim mestima u Boru i okolini
Bor je poznat kao najveći rudnik bakra u Evropi. Ali on nije samo rudnik i nije više samo malo rudarsko naselje. Danas je to industrijski centar, grad od 34.160 stanovnika, koji svojim modernim stambenim i javnim zgradama i daljom intenzivnom gradnjom dobija sve više lik pravog savremenog grada. Bor se podiže po novom urbanističkom planu i u mnogobrojnim novim zgradama ima veliki broj savremenih trgovačkih i drugih lokala. Podignuta je moderna bioskopska dvorana, biblioteka i mnogi drugi objekti.
U samom gradu radi rekreacije građana podignut je sportski stadion i plivački bazen olimpijskih razmera.
Dok je pre Prvog svetskog rata u Boru postojala samo jedna osnovna četvororazredna škola, danas u njemu rade tri osnovne škole, gimnazija, srednjotehnička, industrijska škola i rudarsko-metalurški fakultet. Tako je Bor u svom posleratnom narastanju postao i fakultetski grad. Kao školski centar s mnogim drugim javnim i kulturnim institucijama, svojom modernom izgradnjom Bor postaje sve privlačniji za mnoge gradjane naše zemlje.
U Boru radi Institut za tehnologiju bakra i Narodni muzej, koji posebnu pažnju posvećuje istorijatu rudarstva u ovome kraju.
Eksploatacija rude bakra
Gledajući danas savremeni Bor, treba se setiti njegovog mukotrpnog rasta. Još početkom 20. veka Bor je bio malo selo sa 150 domova i 717 žitelja. Bakarna ruda u Boru je pronađena 1902. godine, a počela je da se eksploatiše 1904. godine od jedne francuske kompanije, kada je osnovana specijalno za eksploataciju borskog bakra. Ova francuska kompanija je eksploatisala rudnik sve do II svetskog rata, kada je okupacijom naše zemlje eksploataciju rudnika preuzela Nemačka.
Tek posle oslobodjenja ovo nase bogatstvo pocelo je da koristi našim narodima. Izvršene su velike rekonstrukcije i rudnik je osposobljen za proizvodnju od 47.000 tona bakra. Danas se u Boru proizvodi preko 120.000 tona bakra godišnje.
Informacije i slike turističkih zanimljivosti Bora
Hotel „Srbija“ Bor
Putnici i turisti mogu u Boru naći komforan smeštaj u hotelu „Srbija”. Hotel raspolaže sa 74 ležaja u jednokrevetnim i dvokrevetnim sobama. U sobama ima tekuća topla i hladna voda. Hotel raspolaže spratnim kupatilima, restoranom i kafanom.
Brestovačka Banja
Brestovačka Banja nalazi se 12 km. južno od Bora s kojim je povezana asfaltnim putem. Smeštena je u podnožju šumovite planine Crni Vrh, a okružena je velikim kompleksom šuma i visova. Ovo banjsko i klimatsko lečilište nalazi se na 385 m. nadmorske visine. Klima je umereno kontinentalna. Temperatura se kreće zimi do -8°C a leti do 25stepeni C. Vazduh je svež i čist s dovoljno vlage. Letnje večeri i noći su prijatno sveže. Okolna brda štite Banju od vetrova i naglih promena u temperaturi.
Brestovačka Banja bila je poznata još za vreme Turaka i njena mineralna voda već tada se koristila za lečenje. Naročitu pažnju poklonili su joj Obrenovići, za čije vlade je podignut veći broj zgrada. Još danas su sačuvani iz turskog perioda jedan amam i jedna stambena zgrada, poznati pod imenom „knežev amam” i „mali konak”, jer je u njima boravio Knez Miloš.
Banja ima osam izvora. Izvori imaju različite temperature koje se kreću od 36 — 41°C. Mineralna voda ove Banje prema hemijskom sastavu i temperaturi spada u red sumporovitih hipertermi s karakterom slabih saliničnil voda.
Indikacije: reumatizam zglobova i mišića, išijas, giht, uzetosti, neurastenije, malokrvnost, ženske bolesti, iznurenost i sl.
Banja raspolaže sa 120 ležaja i banjskim restoranom. Nad samom banjom podignut je Dom odmora kolektiva borskih radnika, koji raspolaže sa 60 komfornih ležaja, parnim grejanjem i restoranom. Banja ima redovne autobuske veze s Borom i Beogradom.
Borsko jezero
Borsko jezero je veštačko, i podignuto je na mestu gde se sastaju dva potoka i počinje Brestovačka Reka. Jezero je podignuto da bi se obezbedila voda za industrijske potrebe Borskog rudnika. Jezero je stvoreno podizanjem brane duge 370 m. a visoke 50 m. Površina jezera je oko 30 ha. Jezero se nalazi na nadmorskoj visini od oko 500 m, kraj samog puta Žagubica – Brestovačka Banja – Bor; od Bora je udaljeno 16 km. a od Brestovačke Banje 4 km. Ako se putuje auto-putem od Beograda do Paraćina, ovo jezero predstavlja najbliže jezero Beogradu.
U poslednje vreme ovo jezero postalo je popularno izletište i rekreacioni centar Bora. Na njemu je uređena plaža s kabinama, podignut je restoran i nekoliko desetina vikend kuća. Uvedena je električna struja i izgrađen vodovod. Jezero je poribljeno pastrmkom. S obzirom na pogodnu nadmorsku visinu (500 m.) jezero u letnjim danima ima prijatno toplu vodu (26°C) te predstavlja idealno mesto za odmor.
Ispod jezera na jednom lepom proplanku podignuto je moderno dečije letovalište „Mladost” s kapacitetom od 300 ležaja. Svake godine kroz ovo letovalište prođe više hiljada dece iz Bora.
Zlot
Od Brestovačke Banje odvija se put sa Zlot – Podgorac – Bogovinu i Boljevac.
Kod sela Zlota (22 km. od Bora) nalazi se Lazareva pećina (poznata kao Zlotska pećina). Ovo je velika, pećina bogata stalaktitima i stalagmitima izvanrednih oblika. U pećini se nalazi prirodno akumulaciono jezero. Pećina je jednim delom elektrificirana. Arheološka iskopavanja izvršena 1963. i 1964. godine pokazala su da je u ovoj pećini živeo čovek od praistorije pa do kraja srednjeg veka. Ispod same pećine, iz dva jaka izvora, izvire Zlotska Reka. Iznad izvora nalazi se uređeni plato za parkiranje motornih vozila, kao i žičani most za prelaz preko reke na čijoj se desnoj strani nalazi turistički dom. Dom ima 4 sobe s deset udobnih ležaja. Stalno žuborenje izvora Zlotske Reke, uz ribolov na pastrmke, i uz bogat lov divljači, kako sitne tako i krupne po okolnim šumama, čine ovaj dom vrlo prijatnim za odmor i oporavak.
Na 2 km. udaljenosti od Lazareve pećine i Turističkog doma nalazi se još jedna pećina – Vernjikica, do koje je prilaz prilično težak i još nedovoljno uređen, ali je pećina vrlo bogata neoštećenim pećinskim nakitom.
Na terenima opštine Bor nalaze se dva lepo uređena planinarska doma na Crnom Vrhu i na planini Sto. Oba su pogodna kako za letnji i zimski boravak, naročito dom na Crnom Vrhu koji raspolaže centralnim grejanjem.
