Brza Palanka – Istorija grada, slike i korisne adrese i telefoni

Geografski položaj

Brza Palanka nalazi se na polovini puta od Negotina do Kladova, na Dunavu u opštini Kladovo u Borskom okrugu.

Istorijat

Između dva svetska rata ona je bila značajno izvozničko mesto. Nalazeći se u bogatom poljoprivrednom reonu, a uz to sa zaleđem velikih kompleksa šuma na ograncima planine Miroč, preko brzopalanačkog pristaništa vršen je izvoz velikih količina žitarica, drva i vina.

Stari naziv Egeta ili danas Brza Palanka

Kao naselje Brza Palanka je postojala još za vreme Rimljana kada se zvala Egeta. Nalazila se na veoma pogodnom mestu i po skoro centralnom položaju u lancu vojnih utvrđenja zvanih „limes”, Egeta je predstavljala za rimsku vojsku značajno strategijsko mesto.

Rimski imperator Tiberije (33 i 34) kroz vrletne stene Gornje klisure Đerdapa prosekao je put do Donjeg Milanovca. Od Donjeg Milanovca put je dalje išao dolinom Porečke reke, a zatim preko planine Miroč izlazio na Dunav kod Egete. Utvrđujući Egetu na mestu današnje Brze Palanke, rimski legioni su iz nje uspešno kontrolisali i Dunav, kao važnu saobraćajnicu, ali i ovaj put, koji je imao izuzetnu strategijsku važnost. Iz Egete oni su kontrolisali i putni pravac od Decebaluma (sadašnje Prahovo) do Kladova.

Za vreme Turaka Brza Palanka stalno je bila u centru njihove pažnje, zbog toga što su nastojali da pored Dunava, obezbede i suvozemnu vezu sa svojim vojnim utvrđenjima kod Kladova i na ostrvu Adakale.

Za vreme prvog ustanka kod Brze Palanke je 1807. godine prvi put uspostavljena veza između ustaničke i ruske vojske. Te godine je ruske konjičke jedinice dočekao Hajduk Veljko i doveo do Štubika gde su zajedničkim onagama potukli brojniju tursku vojsku.

Za vreme Drugog svetskog rata septembra 1944. godine jedinice Crvene armije forsirale su Dunav kod Brze Palanke i uspostavile vezu s jedinicama narodnooslobodilačke vojske, odakle su nastavile zajedničko gonjenje fašističkih trupa.

Za vreme prvog ustanka, 1812. godine, u Brzoj Palanci kao sudija radio je Vuk Stefanović Karadžić. U samom centru varošice još se uvek nalazi dobro očuvana zgrada u kojoj je 1812. godine bila smeštena „mezulana” i sud gde je Vuk radio. Zgrada je obeležena natpisom na mermernoj ploči.

Arheologija

Sve do 1962. godine Brza Palanka nije bila arheološki istraživana. Te godine, sasvim slučajno, na terenu preko puta crkve otkriveno je svetilište Jupitera Dolihenusa, glavnog božanstva Dolihe (Severna Sirija). Pronađeno je nekoliko mermernih skulptura koje se sada nalaze u negotinskom muzeju. Jupiter Dolihenus je na njima predstavljen na biku s dvostrukom sekirom u podignutoj desnoj ruci.

Nije utvrđeno kako je ovo božanstvo stiglo u Brzu Palanku. Pretpostavlja se da ga je sa sobom prenela vojska sastavljena od orijentalnih legionara.

U našoj zemlji ovo predstavlja prvo nalazište svetilišta ovog božanstva. Zna se samo da postoje napisi i posvete iz Sremske Mitrovice, Slankamena i Ptuja. Kao jedinstvena u zemlji, ova arheološka iskopina je utoliko interesantnija i značajnija.

U negotinskom muzeju napravljena je maketa svetilišta u kojoj je nađeni materijal raspoređen onako kako je stajao u svetilištu prilikom otkopavanja. Tu je izloženo pet mermernih statua boga Dolihenusa, od kojih je i jedna statuta Jupitera s boginjom. Jupiter stoji na biku a boginja na košuti. Od nađenih predmeta ističu se dva bakarna orla, žižak i delovi bareljefa boga Mitre (bog lova).

Izletište

Iz Brze Palanke mogu se praviti izleti u Vratnu (15 km) gde se nalaze prirodne Vratnjanske kapije, u Kladovo i samo radilište hidroenergetskog i plovidbenog sistema „Đerdap”.

Ribolov

Brza Palanka interesantna je za sve ribolovce, jer na obali Dunava postoje mnoga pogodna mesta za ribolov. U mestu postoji restoran u kome se u svako doba mogu dobiti kvalitetna hrana i dobra vina.

Broj stanovnika

Prema popisu iz 2002 Brza Palanka imala je 1.076 stanovnika.

Udaljenost Brze Palanke od drugih gradova u Srbiji

Kilometraža

Beograd: 227 km
Bor: 101 km
Zaječar: 80 km
Niš: 178 km
Požarevac: 143 km

Pošta

Adresa: Brza Palanka bb, Brza Palanka
Kontakt telefon: 019 853 27
Radno vreme: 08.00 – 12.00
Poštanski broj: 19323

Dom zdravlja

Adresa: nedostupno
Kontakt telefon: 019 85 218

Mesna zajednica

Adresa: Brza Palanka BB
Kontakt telefon: 019 85 116

Karta – Google mapa

Galerija slika Brze Palanke

Predivni predeli planine Miroč, Djerdapskog jezera, kampa i slike grada