Sterilitet kod žena

Sterilitet kod žena može biti primarni i sekundarni. Primarni sterilitet je onaj koji se beleži kod žena koje nikada nisu ostvarile trudnoću, dok je sekundarni sterilitet kod žena koje su makar jednom u životu bileu drugom stanju. Sterilitet je sve rasporostranjeniji u čitavom svetu. Statistički podaci kažu da usled steriliteta od 15% do 18% parova ne može da ostvari potomstvo ni nakon godinu dana redovnih seksualnih odnosa u cilju začeća.

Uzroci steriliteta

Uzroka neplodnosti ima mnogo a dele se na muški faktor steriliteta – u 25-40% slučajeva i ženski faktor steriliteta koji je zastupljen u 40-55 % slučajeva. Tu su i zajednički faktore neplodnosti zastupljeni u 10% slučajeva kao i nerazjašnjena neplodnost koja se javi u oko 10 posto slučajeva.

Šta izaziva sterilitet?

Kada je reč o uzrocima ženske neplodnosti, od faktora su najčešći sledeći:

Hroničan izostanak ovulacije ( 30-40 posto slučajeva ). Ovo stanje može biti uzrokovano Tarnerovim sindromom, prevremenom insuficijencijom jajnika, luteiniziranim nerupturiranim folikulom, smanjenom ovarijalnom rezervom usled upala ili operacija na jajnicima. Slabija funkcija jajnika, koja rezultira izostanakom ovulacije može se pojaviti i kod žena koje imaju naizgled uredne menstrualne cikluse.

Kao razlog sterilnosti mogu biti i neprohodni  odnosno zapušeni jajovodi ali i nerazjašnjena neplodnost, koja se uzima u obzir kada su odbačeni svi ostali razlozi.

Neprohodnost jajovoda je najčešći uzrok neplodnosti i detektovan je u čak u 40 do 50 odsto slučajeva.

Neprohodnost može biti delimična ili potpuna, a uzroci tog stanja su upale, endometrioze, postojanje priraslica nastalih posle operacija , prethodna vanmaterična trudnoća.

Uzroci steriliteta mogu biti u vezi i sa nekim povredama, upotrebom odredjenih lekova ili psihičkim stanjem. Takodje, važni faktori su i starost žene, gojaznost, izloženost stresu, upotreba alkohola, nikotina i droge, izloženost toksičnim supstancama, zračenju…

Od ostalih mogućih uzroka neplodnosti kod žena treba još pomenuti i polipe, pregrade i miome, zatim sindrom policističnih jajnika, odredjene promene na grliću materice, zapaljenja, tumore i neke urođene anomalije. Ni problemi sa imunitetom nisu isključeni kao mogući uzrok steriliteta.

Mogućnost neplodnosti kod žena koje su starije od 35 godina je čak dvostruko veća nego kod mladjih žena.

Kako se otkriva sterilitet i koji su simptomi?

Najpre je potrebno isključiti muški sterilitet da bi se krenulo sa ispitivanjem ženskog steriliteta. Za ovo se najčešće koristi spermogram odnosno utvrdjivanje broja i pokretljivosti spermatozoida.

Analiza počinje jednostavnijim dijagnostičkim postupcima, koji, ako ne daju odgovore, bivaju zamenjeni kasnijim složenijim postupcima.

Može se uraditi i postkoitalni test – uzimanjem brisa posle seksualnog odnosa kako bise ispitala vitalnost spermatozoida u cervikalnoj sluzi žene. Ovaj test se obično radi u sredini menstrualnog ciklusa kada se očekuje ovulacija.

Utvrdjivanje steriliteta se radi i raznim mikrobiološkim ispitivanjima – laboratorijske analize mogu ukazati na odredjene uzročnike steriliteta kao što je na primer hlamidija. Radese i analize HCV, HbsAg, HIV…

Od metoda ispitivanja vrši se i ispitivanje hormonskog statusa odnosno vrednosti reproduktivnih hormona, kao i folikulometrija koja podrazumeva praćenje rasta, sazrevanja i prskanja folikula ultrazvukom.

Dalje analize kojima se može utvrdjivati stanje plodnosti su i biopsija i histološka analiza endometrijuma, citohormonska analiza vaginalnog epitela, zatim FERN test, sonohisterosalpinogografija, histeroskopija…

Kako izlečiti sterilitet

Postavljanje prave dijagnoze je prvi korak kako bi lečenje steriliteta bilo uspešnije. Ako je dijagnostika nekompletna, postavlja se pitanje uspešnosti lečenja.

Lečenje steriliteta će isključivo zavisiti od utvrdjenih razloga i uzročnika steriliteta.