Državni praznici i neradni dani u Srbiji 2014.

Državni praznici Republike Srbije

Prema Zakonu o državnim i drugim praznicima u Republici Srbiji, objavljenom u “ Službenom glasniku “ broj 43/01, 101/07 i 92/11, na području Srbije postoje verski i državni praznici koji se obeležavaju neradno, te praznici koji se obeležavaju radno.

Takođe, prema istom zakonu je propisano da ukoliko je datum bilo kog državnog praznika, koji se praznuju neradno, padne u dane vikenda, praznuje se, odnosno ne radi se prvog radnog dana, to jest u ponedeljak. Tako smo ove godine imali slučaj sa Danom državnosti, koji je bio u subotu, pa je u celoj zemlji ponedeljak bio neradan dan.

Ne treba zaboraviti ni da zaposleni na području Srbije, pored navedenih praznika, imaju pravo da ne rade i u dane određenih verskih praznika i to: na prvi dan krsne slave ( za pripadnike pravoslavne veroispovesti ), na prvi dan Božića, te u dane Uskršnjih praznika i to od Velikog Petka do drugog dana Vaskrsa ( za pripadnike katoličke veroispovesti na području Srbije ), na dan Ramazanskog Bajrama i prvi dan Kurbanskog Bajrama ( za pripadnike islamske veroispovesti koji žive na području države Srbije ) i na prvi dan Jom Kipura ( za pripadnike jevrejske zajednice u Srbiji ).

Državni praznici koji se praznuju neradno

U Srbiji, za sada postoji četiri državna praznika koji se praznuju neradno. U nekadašnjoj Saveznoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ih je, čini se bilo više, ali vremena se menjaju.

Tako se u Srbiji i u ovoj, 2014. godini neradno obeležavaju sledeći državni praznici: Nova godina ( odnosno 01. i 02. januar ), Dan državnosti Srbije ( 15. i 16. februar ), Međunarodni praznik rada ( 01. i 02. maj ) i Dan primirja u Prvom svetskom ratu ( 11. novembar).

Kako ne radimo za navedene praznike, ne bi bilo loše i da znamo šta zapravo praznujemo…

Nova godina

Pretpostavljam da ovaj praznik ne zahteva nikakvo objašnjenje. Ono oko čega se, međutim često vodi polemika jeste zašto se Pravoslavna Nova godina ne svrsta u državne praznike? Ali, to nije tema našeg teksta…

Dan državnosti Srbije

Iako se zvanično u Republici Srbiji praznuje od 2002. godine, ovaj dan je vrlo važan za istoriju Srbije. Tog dana je, davne 1835. godine donet i takozvani Sretenjski ustav, koji se smatra prvim ustavom Srbije. Za to doba je smatran izuzetno demokratskim, liberalnim i modernim. Na poseban način je predstavljao produkt Velike francuske revolucije na Istoku i upravo njim je, među prvima u čitavoj Evropi ukinut feudalizam.

Takođe, na veliki srpski praznik Sretenje, koji se praznuje 15. februara, početkom 19. veka, odnosno 1804, godine je srpski narod krenuo u borbu za nezavisnost, povevši Prvi srpski ustanak.

Praznik Dan državnosti Srbije je proslavljan sve do nastanka Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, nakon čega je ukinut, sve do nedavno, kada je ponovo uvršten u državne praznike koji se proslavljaju neradno.

Međunarodni praznik rada

Mešunarodni praznik radničkog pokreta se proslavlja u celom svetu, kao spomen na 01. maj 1886. godine kada je na stotine hiljada radnika širom Amerike izašlo na ulice, tražeći da bude prihvaćeno osmočasovno radno vreme za sve. Centar tih protesta je bio američki grad Čikago. U tim demonstracijama je ubijeno čak 4 člana radničkih sindikata, a bilo je i dosta povređenih. Kako nisu želeli da prihvate njihove zahteve, radnici su se naoružali i pred kraj protesta nepoznata osoba je bacila bombu među policajce i tom prilikom ubila njih 7, a čak 67 ranila.

Vlasti grada Čikada su uhapsile 8 osoba koje su optužile za ubistvo i osudile ih na smrt. Presuda je izvršena 11. novembra 1887. godine, mada nikada nije stvarno dokazano da je neko od njih bacio bombu.

Na Prvom kongresu 2. Internacionale koji je održan 1889. godine je odlučeno da: “ Prvi maj je zajednički praznik svih zemalja, na kojima radnička klasa treba da manifestuje jedinstvo svojih zahteva i svoju klasnu solidarnost. “

Upravo od tada se 01. maj širom sveta obeležava kao Međunarodni praznik rada, kao spomen na žrtve i učesnike protesta na čikaškom trgu “ Hejmarket “.

Dan primirja u Prvom svetskom ratu

Ovaj državni praznik, koji se u Srbiji proslavlja neradno je znak sećanja na 11. novembar 1918. godine, kada je Nemačka kapitulirala u Prvom svetskom ratu. Tog dana je okončan Prvi svetski rat, jer su sile Antante potpisale primirje sa Nemačkom.

Od 2005. godine se ovaj praznik na području Srbije obeležavao radno na časovima u svim osnovnim i srednjim školama u zemlji da bi od 2012. godine bio uvršten u državne praznike koji se proslavljaju neradno.

Na amblemu koji bi trebalo da se nosi na reveru u nedelji koja prethodi Danu primirja u Prvom svetskom ratu, kao i na sam dan praznika nalazi se cvet poznat kao Natalijina ramonda. Reč je o ugroženoj vrsti, koja raste na području naše zemlje, a u botanici je poznat i kao cvet feniks. Takođe, na amblemu koji prati Dan primirja u Prvom svetskom ratu nalazi se i motiv trake Albanske spomenice, koji je smešten iznad Natalijine Ramonde.

Državni praznici koji se praznuju radno

Pored navedenih državnih praznika u Srbiji koji se praznuju neradno, postoje i oni koji spadaju u državne praznike, ali se ipak praznuju radno.

Njih ima pet ukupno i to:

• 27. januar – školska slava, dan posvećen spomenu na Svetog Savu,
• 22. april – Dan sećanja na žrtve holokausta, genocida i drugih žrtava fašizma u Drugom svetskom ratu,
• 09. maj – Dan pobede,
• 28. jun – Vidovdan,
• 21. oktobar – Dan sećanja na srpske žrtve u Drugom svetskom ratu.

Iako ne mogu sa sigurnošću da objasnim zbog čega su ovi dani neradni, mislim da bi svako od nas trebalo da zna po nešto o svakom od ovih dana…

Sveti Sava

Svake godine, 27. januara đaci širom naše zemlje proslavljaju svoju slavu. Na taj dan Srpska pravoslavna crkva praznuje Svetog Savu.

Sin velikog srpskog župana Stefana Nemanje, Rastko Nemanjić, potonji Sveti Sava je upamćen kao prvi arhiepiskop autokefalne Srpske pravoslavne crkve.

Sa svega 17 godina, Rastko je pobegao sa dvora i uputio se na Svetu Goru gde se zamonašio i dobio monaško ime Sava. U manastiru Svetog Pantelejmona na Sveetoj Gori je ostao narednih 7 godina. Zatim prelazi u drugi po hijerarhiji svetogorski manastir, Vatoped u kome mu se pridružuje i otac, koji se zamonašio 1196. godine.

Sava je u Nikeji od vaseljenskog patrijarha Manojla Sarantena i vizantijskog cara Teodora Laskarisa tražio autokefalnost Srpske pravoslavne crkve, koja je do tada bila podređena Ohridskoj arhiepiskopiji. Raška episkopija 06. decembra 1219. godine postaje arhiepiskopija, a Sava prvi srpski arhiepiskop. Ubrzo, sedište srhiepiskopije postaje srpski srednjevekovni manastir Žiča.

Sava se smatra i piscem prvog ustava, odnosno njegovo delo “ Zakonopravilo “, objavljeno 1219. godine se smatra prvim srpskim ustavom. U njemu se sava bavio uređivanjem društvenih odnosa, i građanskih i crkvenih.

Pored svega navedenog, Sava se bavio i književnim radom.

Sava je preminuo 14. januara 1236. godine u bugarskom gradu Trnovu, prilikom povratka sa hodočašća u Jerusalim. Nakon godinu dana, njegov sinovac srpski kralj Vladislav premšta stričevo telo u manastir Mileševa, gde i ostaje do 27. aprila 1594. godine, kada njegove mošti otima ozloglašeni Sinan paša i spaljuje ih na današnjem Vračarskom platou u Beogradu.

Dan sećanja na žrtve holokausta, genocida i drugih žrtava fašizma u Drugom svetskom ratu

Na ovaj dan koji se u Srbiji proslavlja radno, gradski zvaničnici polažu vence na spomenik Žrtvama genocida u Drugom svetskom ratu, koji se nalazi u Beogradu kod Starog sajmišta.

Ovaj državni praznik je ustanovljen tek nedavno, 2012. godine.

To je znak sećanja na 22. april 1945. godine kada je grupa ljudi zatočenih u ozloglašenom ustaškom logoru Jasenovac, pokušala da pobegne.

Dan pobede

Iako je Drugi svetski rat završen nekoliko meseci kasnije, 09. maj se proslavlja kao Dan pobede nad fašizmom, jer je tog dana 1945. godine nacistička Nemačka potpisala kapitulaciju.

Ovaj državni praznik se od 1945. godine obeležava u većini zemalja sveta, a najveća parada se održava u Moskvi.

Vidovdan

Jedan od najvećih praznika u našoj zemlji, kojim se slavi spomen na čuvenu Kosovsku bitku. Toga dana davne 1389. godine je poginuo slavni srpski knez Lazar, a Srpsko carstvo je potpalo pod tursku vlast.

Od početka 20. veka knez Lazar je kanonizovan, pa se 28. juna svake godine slavi i crkveni prazznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih srpski mučenika.

Dan sećanja na srpske žrtve u Drugom svetskom ratu

Državni praznik koji se praznujee radno u Srbiji ustanovljen je u znak sećanja na 21. oktobar 1941. godine kada su vojnici nacističke Nemačke izvršili masovni ratni zločin nad civilima na području srpskog grada Kragujevca, ali i u drugim mestima širom Srbije.

Ovaj državni praznik se obeležava od 2012. godine.

Obično se obeležava u Spomen – parku “ Kragujevački oktobar “.

Verski praznici koji se praznuju neradno

Kako je na području Srbije većinsko pravoslavno stanovništvo, onda se i verski praznici koji se praznuju neradno gledaju po važećem kalendaru.

Tako se prvi dan pravoslavnog Božića ( 07. januar ) i Vaskršnji praznici za pripadnike pravoslavne veroispovesti ( i to od Velikog Petka, zaključno sa drugim danom Vaskrsa ) praznuju neradno svake godine.